Ai tempi de.... Luigi in Valpantena

// Podarìa interessarte |
Ai tempi de me nono + Femo la conta + Ricordi nel calto + Ai tempi in Valpantena + Ai tempi a Verona + Ai tempi tra amiçi + Ai tempi nel mondo + Ratatùia |
LA CAGNARA L'È TORNÀ DE MODA
LA CAGNARA L'È TORNÀ DE MODA
Quando gh'era un can par ogni porta
I NÈTA 'L PROGNO
I NÈTA 'L PROGNO
Dopo 50 ani i nèta el progno
02.2006.“Da Stalaéna e fin a Lugo, i nèta ‘l Progno. Mi credo, che dal tempo ch'él Progno, con i so aldaróni, l'éra pascolo par cavre e pegore, sincoant'ani fa, cossì belo e nèto nessù l'à pì ìsto. Sé-sà che, nar fóra a pascolar con le pegore o le cavre a-drio al Progno, coando coréa ‘n po' de acoa, acoa ciara, ‘n mèso, giusto coel tanto da nar de coà e de là sensa paura, l'éra ‘na belessa e ‘n gusto par noantri bociasse… Se'l sa, che l'acoa l'è sempre sta par ci g'à oia de zugar, la cosa pì bela che se pol érghe. Cossì, fin che le bestiole le sbrocàa i buti de le spine o le pelàa raméti de frassinèl fin su la tera, coei pochi sbari de erba che gh'éra, noantri sérimo sempre a sagra, rento e fóra da l'acoa, se gh'éra ‘na marognéta, l'éra ‘na séngia da scalar, se gh'éra ‘n rión de tera, alè, se faséa subito ‘na sbrissiaróla. Le cunaróle, tachè a le rame basse de le piante che daséa sul Progno i'éra: -la fine del mondo-. A le butelete, ghe piaséa catar su i sasséti bei, coei tondi de tuti i colori, par zugar a péta,‘nvesse a i buteleti i sasséti, i'éra sì, bei, ma par la sfiondra. E dopo, Gh'éra i bagni, nel'acoa freda, ‘n mutande o anca sensa, stuparse ‘l naso e nar zo soto acoa, e tuto coesto a l'aria sana, con ‘l solo ciàsso, che faséimo noantri o i usèi o le sigale che cantàa, sempre sconti. De sto tipo de vita, adesso, se te ghe lo conti ai buteleti de diese o dodese ani, i crede che te parli ‘n Cinese. Ma, alora l'éra cossì! Me ricodo ben, che ‘ndo gh'éra coalche posto ‘ndo l'acoa l'éra ‘n po' fonda, parché la faséa ‘na busa, te catai coalche pésse, no' sto gran'che, ma coalcossa gh'éra. Dopo è vegnù ‘l progresso, e l'à portà le segarie de marmo ne la Valpantena e tute ste segarie, le butàa la melma nel Progno. E con la melma è sta butà rento de tuto, no' parlemo de gome, nailon, frighi, e tuto coel ch'él progresso ‘l sa tirà a-drìo. Par fortuna, par forsa o par amor, sta storia, la par fenìa. Dopo gh'è sta ‘l tempo che l'è ‘na ‘n desmentegón totale sto Progno e cossì à fato sagra le spine, le robine, le albare e tuto coel che cresse ‘ndó nessun ghe mete pié. Ma l'omo, ‘l par ch'él se ricorda, ogni tanto, de essere ancora omo, cossì adesso, vedemo che al Progno i ghe dà l'atension ch'él se merita. I taia tuta la legna, i cava le sòche de spine e de le piante grande, i spiana con la ruspa e i fa ‘n laoro fato ben. L'importansa de sto laoro, l'è granda, parché, i ne méte ‘l cor ‘n pace. No' se podéa star chièti, con ‘l Progno a le condissioni che l'éra prima de sti laori. Se vegnéa ‘n bruto temporalón? E, l'è zà sucesso, nei anni sessanta, che sa spacà de le rame e coeste le à fato rosta al ponte de Gressana, cossì l'acoa l'è vegnua fóra par ‘l paese faséndo ‘n disastro. Coesto, adesso par ‘n póchi de ani no'l dovaréa pì sucedere. Me auguro, che coei che spende i schèi che paghén de tasse, i mantegna sta belessa che adesso gh'émo soto i nostri oci.
LUTO A GRESSANA
LUTO A GRESSANA
'na bruta storia de paese
FESTA A CESANOA
FESTA A CÉSANÒA
Le medaje olimpiche dei Valbusa
L'È FIORÌA LA VALPANTENA
L'È FIORÌA LA VALPANTENA
Quanto l'è bela la Valpantena in fior!
L’È S-CIOPÀ LA BELESSA
L’È S-CIOPÀ LA BELESSA
Quanto l'è bela la Lessinia
ÒBITO PAR LE MARASCHE!?
PAR LE MARASCHE!?
L'è finìo el so tempo?
PAROLE CHE SCAPA
PAROLE CHE SCAPA
Parole che iè drio a morìr
EL MERCÀ DE GRESSANA
EL MERCÀ DE GRESSANA
'Ndemo a far la spesa
LA FACIA DE LA LESSINIA
LA FACIA DE LA LESSINIA
Quanto l'è bela la Lessinia
12.2006 Tante òlte se sènte ’n discorso del tipo: “Vedarén, con che facia ’l se presenta doman sto tissio!…” par dir de uno che magari no’ l’è sta de parola. Ma, ’sto discorso, a òlte me lo fao mì, ’l dì prima de nar su par la nostra bela Lessinia, cossì, ’l dì dopo, se gh’è ’n bel cel ciaro e ’sto ciapando la strada del Sèro, coando son a Rosaro, giro su e vao sul monte Tregnago, coel dosso alto che gh’è proprio a le spale de Rosaro, vardando da Verona. Da la parte de sóra, che varda Cesanóa, da lì, te vedi la vera facia de la nostra Lessinia. Su ’sto monte, -tirà a malta fina-, ’l diréa ‘n murador, -ben stirà-, diréa ’na dòna, parché l’è belo tuto prà poche piante e ben tégnuo. Da lì, te pó vedare: dal Carega al Baldo, da Velo e anca de là e fin a Sant’Ana e anca pì ’n là, te vedi ’l monte Tomba, le Fitanse, Roaré, San Francesco, Valdeporo, San Mauro de Saline, San Vidal, San Mòro, Corbiol con tute le só contrade, ’l Sèro con le só piante, ’l Corubio, con i só capanoni, le Fosse, ‘nsoma da lì, te vedi la facia de la nostra tera, de coela féta lì, che la se ciama Lessinia. La só facia, no’ l’è sempre la stessa, l’è come coela de le nostre dòne, che a òlte i’è bionde, a òlte i’è mòre a òlte rosse o bianche, par no’ dir grise. Anca la nostra Mama tera, la se gode a cambiar. E noantri, só fioi sén lì, che la goardemo, che la remiremo, anca par difenderla, se par caso, ghe ne fuse de bisogno. Adesso che sen de autuno, te la vedi smacià de colori, ma abastansa regolè. Gh’è smace giale rosa de i siresari, a-drio i vai te vedi ’l maron ciaro de i castagnari ch’el fa déventar pì belo ’l vérdo de i prè che, st’ano i’è de ’n vérdo vivo e tanto forte. L’à su pì alto se véde de le sbrufolade de colori vivi, i par penelè da buteleti de l’asilo, tanto i’è trati là a la bòna. Ancó, gh’è anca ‘n cel asuro con calche nebia ciara che la va a sentarse sul Carega. Pò su pò so coesta l’è ’na facia de ’na dona alegra e festaiola, se podaréa dir!? Ma, fra ‘n meséto, la deventarà grisa e dopo bianca, e da chì, la pararà ’na tóaia bianca o de i ninsoi de ’n lèto nóo, ’ndó se ‘ndormensa le nostre stracade. Me son fermà chì, con l’idea de darghe ’n ocià a la nostra tera, ma, la m’à ciapà par ’l cor e la m’à dito soto ósse: “Dime, scrivi quanto son bela adesso e sta primavera vegni ’nantra òlta a catarme, che mì, te aspeto.” Mì, come ’n pampano, l’ò scoltà e gò dito: “Fao come te vol tì, ma, tì mantegnete bela come te si adesso.” L’ò saludà, ò messo ’n moto la me vecia panda e son partìo par Cesanoa e nando ’n su, me son acorto che no’ ò scrito gnanca la metà de le so belesse, che a ogni dosso e a ogni curva de la strada, la me jé snacàa ’n facia, coasi a dirme: “Staltra òlta, scrivi mèio e de pì.”
BRUSÈMO LA STRÌA
BRUSÈMO LA STRÌA
Una vècia tradissión
STRADE IN LESSINIA
STRADE IN LESSINIA
Tute le strade le porta in Lessinia
'NDÓ ÈLA 'NDÀ LA MARIA?
'NDÓ ÈLA 'NDÀ LA MARIA?
El nome Maria ne la nostra montagna
LA SAGRA DE LUGHESSÀN
LA SAGRA DE LUGHESSÀN
Una tradissión da mantegner
EL DISTRIBUTÒR DEL LATE
EL DISTRIBUTÒR DEL LATE
La modernità entra in stala
LA FESTA DEL FORMENTO
LA FESTA DEL FORMENTO
La Coàla festa?
TOMPESTA A GRESSANA
TOMPESTA A GRESSANA
Nel penultimo giorno de agosto s'a scadenà l'inferno de giasso.
LA SICOESSENTO NOA?
LA SICOESSENTO NOA?
Come l'è rispeto a coela vécia
'SA COSTA LA VERDURA
'SA COSTA LA VERDURA
Verdura d'un tempo passà e quanto la costa 'desso Antica festa nel segno de la Tradissión
SAN CLEMENTE A SÉNAGO
SAN CLEMENTE A SÉNAGO
Antica festa nel segno de la Tradissión